Even bijpraten

cultiver notre jardin

“… mais il faut cultiver notre jardin”, liet Voltare zijn personage Candide in 1759 al zeggen. Want als er plagen in de wereld rondgaan, kun je niets beters doen dan je tuintje harken.

Al een tijdje heb ik op deze plaats niets van me laten zien. Het wordt tijd om dat goed te maken.

Inmiddels hebben we met zijn allen een half jaar achter de rug waarin er veel is veranderd. En ook veel niet. De mensheid is er bijvoorbeeld niet liever of verstandiger op geworden. Hoewel genoeg mensen op het tegendeel hoopten, viel dat te verwachten. Dat bedoel ik niet cynisch, ik constateer gewoon een feit.

… mais il faut cultiver notre jardin

In eerste instantie overviel de ernst van de pandemie me. De expositie in Ruimte P60 liep met een lockdown af in plaats van met een finissage. Vlak daarvoor nog hadden we een aantal drukke evenementen meegemaakt. Zoals half Nederland had ik plotseling helemaal geen afspraken en opdrachten meer en een lege portemonnee in het vooruitzicht.

Ik bleek geen ‘echte’ kunstenaar, want tot iets van ‘echt’ werk kwam ik niet. Terwijl ik in m’n hoofd steeds aan het resetten was op basis van de nieuwsberichten, kon ik me niet goed concentreren op iets maken. Zoals heel Nederland besloot ik van de nood een deugd te maken en de lege tijd te vullen met opruimen, maar daaraan ben niet eens echt begonnen toen ik me realiseerde dat ik de troep niet kwijt kon. Net als iedereen bakte ik taarten en zoals iedereen wandelde ik in het bos, waar ik alweer snel mee ophield omdat ik daar ‘iedereen’ tegenkwam.

Zoals iedereen met een tuin wijdde ik me aan de tuin. De moestuin was nog nooit zo goed georganiseerd.

Buiten was het chaos,

mais il faut cultiver notre jardin

Voltaire, Candide

Inmiddels

Heb ik samen met collega’s een lessenserie voor groep 8 gemaakt voor Wortels en Vleugels van Kunst & Coo. Voor Stichting Vierplus heb ik essentie iQ, een papieren tentoonstelling vormgegeven. Er komen weer mondjesmaat opdrachten binnen van het Gevangenismuseum en van scholen. En dankzij onze regering hoeven we niet te verhongeren. De wereld is dan wel niet liever geworden, er lijkt alleen maar méér chaos te ontstaan, maar we komen weer buiten het tuinhek.

il faut cultiver notre jardin

Toch nieuw werk

Een kleintje.

Binnenkort presenteert Museum Belvédère een groot aantal kunstwerken op telefoonschermformaat van kunstenaars uit Friesland, waaronder ook eentje van mij: Schat, ik heb de boom omgehakt, grafiet, oliepastel en pigment op papier, collage, mei-juni 2020.

Kunstlokaal №8

Bezoekers weten Kunstlokaal №8 weer te vinden, waar we ‘in de tussentijd’ de serie Blockbusters bedachten, Pim Trooster even een pop-up tentoonstelling maakte in de tuin en we toch alweer de derde duotentoonstelling presenteren sinds de lockdown.

Nieuwe plannen zijn in de maak. En mocht er weer een lockdown komen, dan gaan die nieuwe plannen door! Want: “il faut cultiver notre jardin”.

Oogst ver buiten het tuinhek

Zaterdag 2 november opening van de tentoonstelling

Dit is (g)een tekening

Dit is (g)een tekening. Gelijnd en gemodelleerd, duotentoonstelling van Irma Horstman en Birgit Speulman in Kunstlokaal №8.

Dit is (g)een tekening

Welkom in deze ruimte tussen het werk van Irma Horstman en mijzelf. De stalen beelden en de blauwe installatie zijn van Irma Horstman, de tekeningen of, zo je wilt, collages zijn van mij. Dank je wel, Irma, dat je hier met mij samen wil exposeren.

Ik wil jullie graag iets vertellen. Over wandelen, tekenen, ruimte en betekenis. En wat dat met elkaar te maken heeft. Ik heb het opgeschreven, zodat ik me houd aan mijn plan. Anders sla ik onvoorziene wegen in en verdwalen we samen in mijn verhaal.

Tekenen

Ruimte, wit papier, een select rijtje tekenmateriaal en tijd. Dat zijn de ingrediënten die ik nodig heb voor een tekening. Ik begin met een idee, een beeld in mijn hoofd. Na de eerste lijnen en vlakken op papier kan ik zomaar besluiten een ander pad in te slaan. Omdat een uitgeveegde vorm zo mooi wordt, of omdat er een scheurlijn doorheen wil. Ik kan het eerste idee ook doorzetten, tot het eind zelfs, en bij nader inzien besluiten dat de tekening tóch niet goed is. Accepteer ik de mislukking, begin ik opnieuw met een wit vel papier, of ga ik juist nog even door en probeer ik er iets aan te doen? Is het helemaal niet, of nú nog niet goed? Ik kies meestal voor doorgaan.

 Dit is (g)een tekening

Wandelen

Schiermonnikoog

Vriendin Elly nam me mee naar een van de mooiste waddeneilanden, Schiermonnikoog*. Al op de boot zag ik dat de zolen van mijn schoenen niet meer helemaal vast zaten en in het dorp kochten we een tube bisonkit. Met behulp van een stokje lijmde ik mijn zolen. Tijdens onze eerste korte wandeling bleek dat geen afdoende oplossing.

Het Kwelderpad

De volgende ochtend wilden we het kwelderpad lopen vanaf de Kobbeduinen. Voor wie niet weet waar dat is: dat is de meest oostelijke plek waar je via het fietspad kunt komen. Vandaar af kun je alleen te voet verder. Op de kaart eindigt het pad 7 kilometer verder aan de waddenkust.

Het was half bewolkt en warm voor de tijd van het jaar. Er stond een flinke wind, het lange gras bewoog als witgouden golven tegen het oranjerood, paarsig en groen van de lage vegetatie in de kwelder. Het pad was begroeid met kort, sappig gras. Af en toe stonden kleine stukken blank. Na enkele omtrekkende bewegingen om de ondergelopen stukken heen en nog wat meer kilometers wandelen verdween het pad definitief in een watervlakte die niet op de kaart stond. Te groot om zomaar doorheen te lopen, zeker met mijn loslatende zolen en ook omdat het vervolg van het pad niet te zien was. We sloegen daarom een ander, tamelijk droog pad in dat meer naar het noordoosten leek te buigen. Een paar kilometer verder bleek ook dit pad in het water te eindigen. Schitterend blauw water, met kleine groene plukjes gras en okerkleurige rietkragen erlangs. We moesten dus terug. Terùg?!

Blote voeten

Ik trok mijn schoenen en sokken uit en liep verder op blote voeten. Het water kwam tot mijn enkels. Elly liep dapper door op de hoogste graspollen, zodat haar bergschoenen niet overliepen. We besloten ons plan te wijzigen en in plaats van naar de wadden- naar de noordzeekust te lopen. Verderop werd het gelukkig hoger en droger. Tussen dicht op elkaar staande duindoornstruiken vol oranje bessen liep een smal pad naar het noorden. Doorns en distels op de grond, dus de schoenen moesten weer aan. We naderden de rij stuifduinen onderlangs een laag binnenduin. Aan het eind van dat duin schitterde een wijdse plas met kleine golfjes. Alwéér! Paal 10 stond aan de rand van het water. Aan de overkant, een paar honderd meter verder, stond nog een paal, een lange. Daar moesten we naartoe. Door dat water. Allebei op blote voeten nu, en met hoog opgestroopte broek. Want terug kon nu écht niet meer.

Vrolijke zussen

Voorbij de stuifduinen, bij paal 11, zagen we in de verte de zee, en daarvóór een enorme, stuivende zandvlakte. Stroken waaiend wit zand joegen in fraaie patronen over de vochtige bodem. Schelpen stonden als dekseltjes op kleine dunne klippen van zand. Tegen de harde wind in sjouwden we met knarsende kiezen door het mulle zand, dat soms overging in nat zand, maar nergens echt stevig aanvoelde. Bij paal 8 verlieten we de strandvlakte en staken we de rij stuifduinen weer over. Aan de andere kant, op een breed pad aan de zuidzijde, kwamen we vier vrolijke zussen tegen die ons vroegen om een foto van hun groepje te nemen. Ze vertelden ons dat ze allemaal mensen hadden gezien die op blote voeten door het water zwoegden. Zij niet, zij hadden van hetzelfde prachtige landschap genoten op dit droge pad en wandelden nu dezelfde weg weer terug.

Zekerheid of avontuur?

Ik denk dat er twee soorten mensen zijn. Mensen die niet willen omkeren en daarom (en ook uit nieuwsgierigheid) kiezen voor lastige routes, en mensen die voor zekerheid, veiligheid en comfort kiezen.

Ik behoor tot de eerste categorie: ik weet nooit van tevoren hoe het loopt. Soms mislukt het. Ik verdwaal, of het pad loopt dood. Als het mislukt kan dat, na de eerste teleurstelling en even afstand nemen, ook weer een nieuw begin zijn van iets. Een verrassing herbergen.

Met een tekening die niet is geworden wat ik wil, kan ik een radicaal andere weg inslaan. Ik scheur hem in stukken! Daarna zet ik de stukken andersom aan elkaar. Soms laat ik ook een deel weg. Hierdoor ontstaan verrassende nieuwe vormen en lege witte ruimtes die ik niet van tevoren kan bedenken.

Ruimte en betekenis: het werk van Irma Horstman

De blauwe, ruimtelijke vormen van Irma verrassen mij ook. Ik zie tekeningen in de ruimte, en de lege vormen tussen de objecten, die breed of smal kunnen zijn en zich over elkaar heen met elkaar vermengen. Irma tekent létterlijk in de ruimte, met een 3D pen. Tekenachtiger beelden maken kan niet. Irma’s stalen beelden zijn ook al ontstaan uit tekeningen. Tekeningen die beeld werden door uit staal de ’teken’-contouren te snijden en deze ’tekeningen’ rechtop te zetten in een omgeving. Op deze manier kun je variëren met combinaties van vormen en tussenruimtes, iets dat onmogelijk is met tekeningen in een kader, zoals die van mij. Als díe klaar zijn, is dat hele beweeglijke proces van maken, verdwalen en doorgaan gestold in het kader. Dit terzijde, maar heel belangrijk: Maarten Brinkman, dank je wel voor de stevige lijsten!

Irma’s beelden blijven bewegen, al zijn ze statig genoeg om ‘beeld’ te mogen heten. De ruimte loopt om en door het beeld heen. Ook de afstand ’tussenin’ de beelden heeft een vorm, de beelden daardoor samenhang, een relatie. En daar, in die tussenruimte, is het niet leeg maar ontstaat een nieuwe betekenis: uit die vorm komen woorden voort, communicatie. Samen zijn zowel de stalen beelden als de 3D-pen tekeningen een familie. Ook van elkaar: de jongste spruiten zijn weer opnieuw tekeningen, ontstaan vanuit bewegingen met de hand, wandelingetjes in de lucht. Ruimtelijker én tekenachtiger dan ooit.

Ruimte en muziek

Een koor is ook een soort familie, een familie van stemmen. ’s Avonds na de wandeling op Schiermonnikoog genoten Elly en ik van een prachtig concert door kamerkoor Zestien Wad. Tijdens het laatste lied verlieten de alten en sopranen plotseling halverwege het stuk het podium. Even later klonken hun stemmen vanachter onze rug: we werden omsloten door de muziek! De twee delen van het koor waren op een nieuwe manier gerangschikt, waardoor onze beleving van de muziek anders werd. De ruimte tussen de stemmen in, daar waar de betekenis klonk, daar zaten wij, de luisteraars.

Inrichting van de ruimte

Twee dagen na Schiermonnikoog richtte Marcel samen met Irma en mij deze tentoonstelling in. Weer ben ik getroffen door de ruimte tussen de dingen in, de samenhang. En zo véél ruimte!

Verder!

Dank je wel, Marcel, ik heb weer heel veel zin om verder te gaan. Op blote voeten door het water, ploeterend, van avontuur naar avontuur, in een schitterend landschap dat blijft verrassen.

* Voor een eerder weekend op een waddeneiland zie ook: Inspiratie cadeau.

https://www.facebook.com/login/?next=https%3A%2F%2Fwww.facebook.com%2Fbezoeker.kunstlokaalno8%2Fposts%2F2485339581553433

Intussen, bij de bronsgieter

bij de bronsgieter

Het bloemstuk van LindeStede en de Sint Franciscusschool is nu bij de bronsgieter, op MIET-AIR, in voorbereiding voor het brons. Dit voorbereiden blijkt veel meer werk te zijn dan ik dacht!

Verslagen uit de werkplaats

Elk kunstwerk is anders, dus eerst moet er goed worden nagedacht over de constructie van de aanvoerkanalen voor het brons en de ontluchtingskanalen.
De bronsgieter, Loek Hambeukers, is een zeer ervaren kunstenaar die vooral werkt in brons. Vanuit zijn werkplaats houdt hij ons op de hoogte met foto’s en verhalen.
Op de foto’s hieronder is te zien hoe hij de ontluchtingskanalen heeft aangebracht, in speciale, roodgekleurde was, zodat hij de structuur goed kan zien.

De giet- en ontluchtingskanalen zijn gemaakt, de mal wordt gegoten

Op de foto’s hier linksboven is het beeld te zien met de kanalen. Het staat klaar om de gipsmal te gieten. Daarnaast, op de foto rechtsboven, is de gips inmiddels om het beeld gegoten en hard geworden. Je ziet het beeld niet meer, want het zit nu in de gipsmal. De mal is ondersteboven gekeerd, zodat het piepschuim waarin we de stelen gestoken hebben, kan worden verwijderd.

Links onderaan zie je dan de schone onderkant, met de puntjes van de stelen. Aan de stelen komen de grote toevoerkanalen voor het brons. Op de foto middenonder zie je daarvan een begin. Op de foto rechtsonder zijn alle gietkanalen voor het brons aangebracht. In het vierkant is inmiddels ook een dunne laag was aangebracht voor de onderplaat. Het witte ‘bekertje’ bovenin zal het gat vormen waar later het brons in gegoten wordt. De rechtopstaande rode staafjes zijn de ontluchtingskanalen. Zonder deze zouden er tijdens het gieten luchtbellen in de mal komen, waardoor het brons niet alle plaatsen zou kunnen bereiken.
Vervolgens kan de mal worden afgemaakt met nog een laag gips erbovenop.

De gipsen mal met de was staat in de oven

Op de laatste foto’s staat onze mal in de oven. Samen met nog veel meer mallen, waarin werk zit van andere kunstenaars, wordt de oven gestookt. De temperatuur loopt in een paar dagen heel langzaam op naar 700 graden en koelt dan heel langzaam weer af. Door de hitte smelt de was eruit en brandt alles wat brandbaar is weg. Als de mal uit de oven komt, zit er een holle, ‘negatieve’ ruimte in waar de was gezeten heeft. Daarin zal het brons worden gegoten.

(Fotoverslag: Loek Hambeukers)

Nieuw werk! Collages gecombineerd in de computer

De eerste serie

Met twee foto’s en een analoge tekening waarin ik vormovereenkomsten ontdekte, ben ik begonnen.  Ik heb ze bewerkt, uitgesneden en gecombineerd in de computer. Het is veel te ingewikkeld om dat proces uit te leggen. Ik weet ook niet meer precies wat de volgorde was, want ik werk meestal nogal intuïtief. Van de hele serie die ik heb gemaakt heb ik maar één exemplaar geselecteerd dat ik de moeite waard vind (afbeelding 1). Dat kan gebeuren als je na een aanvankelijk helder plan verdwaalt in het werken.

gecombineerd in de computer

En nu beter

Maar daarna ben ik met een vierkant kader als gereedschap naar de collages gaan kijken en zoeken naar fijne composities. En hier ben ik wel heel blij mee! Dus deze deel ik graag. (afbeeldingen 2 t/m 7)

Website verhuisd en helemaal opnieuw ingericht

afbeelding website

De afgelopen tijd heb ik mijn website verhuisd van WordPress.com (https://birgitspeulman.wordpress.com) naar mijn eigen domein (https://www.birgitspeulman.nl – deze dus!) met WordPress.org. Nieuwe plek, nieuwe ‘look’ en alles opnieuw ingedeeld.

En, hoe ging dat?

Het leek makkelijk, maar het viel behoorlijk tegen. Beginnen ging heel snel: WordPress downloaden. In de volgende stap WordPress installeren via ftp lukte niet meteen, maar dat kon ik snel oplossen. Verhuizen van de oude website-bestanden lukte ook niet in een keer. Een vraag stellen aan mijn provider en in het WordPress forum had geen effect. De een verwees naar de ander. En ik zat tussen het kastje en de muur. Gelukkig bedacht ik helemaal zelf dat ik het ook in kleine stapjes kon proberen, en dat lukte wel.

Frustraties

Na de verhuizing van al mijn bestanden  en het kiezen van een thema bekeek ik het resultaat. Er bleek enige reparatie nodig te zijn aan de menu’s, de widgets en de links. Dat is best wat werk, maar dat viel te verwachten: er staat nogal veel op, vanaf 2012. Erger en onverwacht was dat alle afbeeldingen ontbraken. Na nog een keer of drie proberen te verhuizen, in steeds kleinere brokken, kon ik ongeveer de helft van de afbeeldingen terugvinden. Helaas wel inclusief de rommel van een stuk of tweehonderd dubbele plaatjes waarvan ik niet meer wist welke nou wel en welke niet het ‘goede’ was. En de meeste maar niet alle ‘galleries’ waren en bleven leeg. Wat was daar nou mee gebeurd?

lege gallery - niets gevonden!
Lege gallery

Grip krijgen

Daarna heb ik een deel van de site nagelopen, de belangrijkste pagina’s hersteld en in de meest recente berichten de ontbrekende afbeeldingen opnieuw opgezocht en teruggeplaatst. Tegelijkertijd een heleboel verbeteringen doorgevoerd, mezelf met behulp van het www een beetje css-coderen geleerd en onder andere geleerd hoe je site ‘hoog’ in Google komt. En een nieuw portfolio opgezet.

En toen

Ziezo, dacht ik. Nu even een beetje ruimen.

En toen heb ik per ongeluk een fout gemaakt door de hele aanwezige afbeeldingsbibliotheek automatisch op te schonen met een plugin… weer heel veel plaatjes kwijt! Grrr&#$***! Wéér opnieuw opzoeken en terugplaatsen.

De conclusie

Eérst de plugins installeren die nodig zijn voor de beveiliging en de backups en dan pas de plugins voor al het andere. En meteen beginnen met backups maken. Je wilt toch niet opnieuw al die ‘verhuisdozen’ ‘sjouwen’? En het is gelukt: ik heb mijn website verhuisd. Het was een uitdaging en even doorbijten.

Kijk maar eens hoe het tot nu toe geworden is.

Onderweg

tekeningen

onderweg - aan het werk

Nu de galerie weer leeg is kan ik lekker groot uitpakken, in een licht en opgeruimd kunstlokaal. Lekker tekenen! In het midden staat een grote werktafel zodat ik breeduit kan bewegen en de hele vloer kan ik gebruiken om de tekeningen op neer te leggen waaraan ik bezig ben.

Digitaal tekenen

Tussen het tekenen met grafiet, conté en houtskool door probeer ik met behulp van de computer mogelijkheden uit met de vormen en kleuren, het licht en het donker. En dan heb ik zomaar weer een nieuwe serie computertekeningen gemaakt.

Voor het eerst loopt het analoge en het digitale werk door elkaar en in elkaar over.

Tekeningen op papier

Ook het papier roept nieuwe mogelijkheden op. Alles verandert steeds onder mijn handen. Tijdens het werken bedenk ik welke kant ik op wil. Zoals je tijdens een wandeling zomaar een pad kunt inslaan zonder dat je weet waar het naartoe leidt. Van tevoren heb je wel bedacht welke richting je op wilt, maar niet precies welke route je gaat volgen. Zo teken ik vanuit een globaal plan. Wat het eindresultaat wordt weet ik zelf dan nog niet. Dat is spannend en inspannend tegelijk.

Tekeningen tekenen voor een deel zichzelf, zelfs ondanks mij. Zoals een boek zichzelf schrijft als de schrijver eenmaal goed op gang is.

Soms denk ik: wat heb ik nú weer gemaakt.

 


werktafel

Zelfs de tafel kan het niet laten mee te doen.

Een doorgedraaide tekening

Nog een ruimte-oefening

Vandaag wilde ik eens uitzoeken wat er gebeurt als je op dezelfde plaats almaar door blijft tekenen. Scheurt je papier uiteindelijk, of lukt dat niet? En als het scheurt, hoe lang duurt dat, en hoe ziet de scheur er dan uit?

Tekenen tot …

Ik heb net zo lang een ellips op dezelfde plaats getekend tot het papier kapot ging. Dat duurde best lang, ongeveer een uur, met een niet te zachte grafietstift (2B) op 180 grams normaal tekenpapier. Eerst werd het papier gewoon fijnkorrelig zwart, daarna steeds dunner en gladder. Het rekte een beetje uit, ging bobbelig hol staan op de plaats van de herhaalde lijnen, alsof ik een schaal aan het maken was. Dat maakte het lastiger om in de juiste curve te blijven tekenen. Daarna gebeurde er heel lang niet veel bijzonders. De ellips was en bleef glanzend zwart, als metaal. Het werd saai. Ik moest mezelf dwingen tot concentratie, anders raakte mijn hand van het spoor af. Nergens anders aan denken.

Gelukt!

Tot ik rechtsboven eindelijk iets zag veranderen: de grafietlaag ging craqueleren. Een paar keer struikelde mijn hand in een klein barstje, gleed weg en maakte afwijkende krabbels naar het midden. Toen ging het sneller: mijn grafietstift trok smalle snippers papier los en maakte in de volgende ronden de ontstane witte plekken vanzelf weer zwart. Het papier werd rafelig. Tenslotte scheurde het dan toch echt helemaal door.

Meer ruimte-tekeningen

Ruimte-oefeningen

ROMTERomte

Ruimte, in het Nederlands. Ruimte is hoog en breed en diep. Is vrijheid, weidsheid. Open. Leeg.

Leeg? Vol! Van mogelijkheden. Dwaal rond, vergeet je doel. Zoek niet. Spreid je armen, adem in, laat de lucht binnen en schreeuw het uit.

Probeer, faal en begin opnieuw.
Draai tot je valt, of even, zweeft. Je vindt het wel.

Werk: ruimte-oefeningen

grafietstift op papier, 75 x 100 cm.
tekening Ruimte 01 ©Birgit Speulman 2014

Het is fysiek werk, tekenen met de hele arm en schouder in plaats van vanuit de pols. De richting van de arcering verandert wanneer mijn houding verandert. De eerste lagen zijn zacht, grijs getekend. De stift raakt nauwelijks het papier, maar ik moet wel regelmatige, vloeiende bewegingen maken. Grijs en zwart bouwen het beeld op. Dieptesuggestie ontstaat door de vormen, de richtingen van de lijnen en ook het verloop van de grijstonen. De zwartste delen zijn stevig ingevuld. Diepzwart worden ze niet, want de grafiet krijgt een metaalglans.

wateroplosbare grafiet op papier, 30 x 45 cm

Zie ook  Portfolio: Ruimte

Nieuw werk: boomspiegel, series digitale tekeningen

Boomcirkel - serie 1 nr. 1

De boomspiegel

In deze series digitale tekeningen probeer ik te vangen wat ik ervaar bij het zien van de omgevallen bomen in het bos. De stormen van de afgelopen maanden hebben vooral bomen geveld die aan de rand van kapvlaktes, water, de weg of open veld stonden. Die vingen de meeste wind. Er liggen nog steeds bomen met de wortels bloot. De boomspiegel is ineens geen abstract begrip meer maar een omgeklapte schijf van wortels en aarde. Als ze er al lang liggen, bleken ze wit uit of worden helemaal zwart. Dit is zowel afhankelijk van de boomsoort als de plaats waar ze liggen. Ook de aanwezige schimmels en zwammen dragen daaraan bij.

Abstract en concreet

Het abstracte van de boomspiegel en het concrete van wortels, stammen, takken, water en zonlicht. Dat weergeven.

Ik ben er nog niet.

Boomspiegel - series digitale tekeningen - serie 2 Boomspiegel - series digitale tekeningen - serie 3